Een tijd geleden had ik een interessante casus, ik hielp een man die zich minderwaardig voelde, maar ook vaak “te veel” voor in de groep. Dat hij beter iets stiller kon zijn of weg kon gaan. Of dat zijn aanwezigheid niet belangrijk was.
Wat is een minderwaardig gevoel?
Wanneer je last hebt van een minderwaardig gevoel, kan dit zoals hierboven heel dubbel zijn. Je kunt het gevoel hebben dat je je dus niet mag tonen, maar dat diep vanbinnen de persoon die je eigenlijk bent heel cool is en misschien te veel is voor de groep om je heen.
Maar dat mag je dus niet laten zien.
Of dat je jezelf wel laat zien, maar dat dat niet goed genoeg is.
Je hebt in ieder geval het gevoel dat je je niet mag tonen, dat was het gevoel waar de man die ik hielp mee zat. Dat hij altijd binnen de lijntjes moest lopen. Hij houdt wel van zichzelf, wie hij echt is, maar weet niet waarom hij dat niet kan tonen, waarom het niet gewoon goed is zoals het is.
Dat gevoel van niet goed genoeg zijn, komt dan vaak doordat je jezelf vergelijkt met andere mensen in de groep en ergens bedenkt dat je dan niet voldoet[1]. Er zijn zelfs bedrijven die hierop inspelen, zodat je aankopen doet om jezelf weer iets meerderwaardiger te voelen, maar dat terzijde.
Waardoor ontstaat een minderwaardig gevoel?
Het gevoel kan dus komen doordat je jezelf vergelijkt met andere mensen, maar hoe je bepaalt of je de vergelijking goed doorstaat hangt af van je overtuigingen. Die ontstaan over het algemeen in je jeugd.
De man die ik hielp mocht van zijn ouders bijvoorbeeld niet op voetbal en hij is in plaats daarvan gaan korfballen (waar hij vaak voetbalde met de bal). Daar begon al het gevoel van rebels zijn en niet echt in de groep passen.
Op zijn elfde moest hij ook nog eens naar een andere, strengere school met uniformen (dit was in België). Hierdoor kon hij weer zichzelf niet zijn. Zijn ouders wilden graag dat hij zich conformeerde, maar dat deed hij uiteraard niet.
Vroeger moest je misschien doen wat je ouders zeiden en moest je allemaal dingen doen die je niet wilde.
Ouders projecteren hun wensen vaak op hun kinderen. Ik heb bijvoorbeeld vier jongens en dacht: leuk dan gaan ze lekker voetballen. Niet een van de jongens doet aan voetbal. Ze turnen allemaal. Dat vind ik nu wel leuk, maar dat is niet wat ik had verwacht. Het is zoals het is.
Daarnaast is er een samenhang met gevoelens van schaamte[2], want als je niet doet zoals het hoort, dan schaam je je.
Een minderwaardig gevoel is dus eigenlijk een reactie op een situatie of op mensen, doordat je onbewust jezelf gaat vergelijken en hiervoor een bepaalde maatstaf gebruikt die eventueel verouderd is.
Je hoeft bijvoorbeeld niet meer aan de regels van je ouders te voldoen, zeker wanneer je niet meer thuis woont.
Ik moest vroeger bijvoorbeeld naar de kerk en mooie kleding aan, dat hoef ik nu niet meer.
Maar dat gevoel van “pas ik hier wel bij en doe ik het wel goed?” is er nog steeds. Terwijl dat moment al lang gepasseerd is. Dit komt, omdat je die regels die je vroeger op de een of andere manier hebt meegekregen, nog in je onbewuste verankerd zitten.
Wat kun je doen om te stoppen met dit gevoel te creëren
Ten eerste is het handig om te weten dat wanneer je volwassen bent je jouw eigen regels mag creëren.
Het leven heeft namelijk geen regels. Die heb je alleen in je hoofd. Wanneer jij besluit om in een roze badpak naar buiten te gaan, moet je dat zelf weten. Je krijg misschien wel een reactie, maar je weet niet wat. Misschien krijg je zelfs nieuwe vrienden.
De regels van vroeger kunnen heel lang blijven hangen. Dan probeer je los te breken en rebels te zijn, maar eigenlijk mag je het allemaal zelf weten.
De realisatie dat je het allemaal zelf mag weten kan eerst verwarrend zijn.
Want wat dan?
Dan moet je je gaan afvragen wat je eigenlijk wilt. Wat wil je met je leven? En vervolgens kun je daarnaar leven.
Dit is misschien makkelijker gezegd dan gedaan wanneer je blokkeert door dit minderwaardigheidsgevoel.
Twee vragen
In dat geval kun je deze twee vragen stellen.
- Stel je voor, ze willen je niet?
Dan kun je net zo goed laten zien wat je kunt, want het maakt niet uit.
- Stel je voor dat ze je wel willen?
Dan kun je ook laten zien wat je kunt, want ze willen je.
Ga na wat er allemaal wel goed gaat in je leven
Daarnaast ben je nu volwassen en doe je al allerlei dingen goed. Je hebt waarschijnlijk een baan en vrienden, dus je bent voor veel mensen goed genoeg.
De man die ik hielp was een coach, het was zijn doel om mensen beter te maken. En niet zomaar iedereen die ziek was. Mensen met chronische pijnklachten die ook ondernemer waren en leiding moesten geven aan een team. Hij had zijn doelgroep duidelijk geformuleerd.
Hiervoor had hij trajecten opgezet en daarmee had hij zelfs al resultaten geboekt.
Ik vroeg hem of hij zich ook minderwaardig zou voelen wanneer hij met al die klanten zou afspreken. Het antwoord was uiteraard nee.
Over zijn werk voelde hij zich niet minderwaardig.
In je groep klanten voel je je niet minderwaardig.
Waarom zou je je dan minderwaardig voelen in een andere groep?
Door even op te schrijven wat je allemaal goed doet, kun je al een stuk minder last krijgen van gevoelens van minderwaardigheid.
Dit helpt je om vaker te denken aan de toffe dingen waar je mee bezig bent.
Als je je echt minderwaardig voelt, lig je onder een brug met een fles drank erbij.
Soms is je aanpassen aan de situatie de beste keuze op dat moment
Daarnaast had hij ook een aantal herinneringen waarbij het aanpassen aan de situatie het beste was op dat moment.
Zo was zijn relatie voorbij, maar door een overlijden in zijn ex-schoonfamilie, hielden ze de schone schijn nog even op. Dit kan voelen als misleiding en niet zoals het hoort, maar bedenk je dan dat je op dat moment naast de begrafenis ook nog allerlei gezeur krijgt over het einde van de relatie. Op dat moment was het ophouden van de schone schijn de beste oplossing.
Daarnaast had hij per ongeluk bij een one-night stand een vrouw bezwangerd en kozen ze voor een abortus. Weer iets waarvan je kunt denken dat het niet is zoals het hoort. Maar ze waren beiden jong. Je gaat je toch verplicht voelen om iets voor dat kind te doen en je kunt ook nog ruzie krijgen met de moeder van het kind die je eigenlijk niet goed kent, vanwege de one-night stand. Allerlei drama in hun leven hadden ze voorkomen door deze lastige beslissing te maken. Dat zij ook gekozen heeft voor een abortus, want anders had ze het niet gedaan, is eigenlijk iets waar hij dankbaar voor mag zijn.
Als je last hebt van minderwaardige gevoelens, omdat je denkt dat je je ergens voor moet schamen, bedenk dan dat je op dat moment met de kennis die je toen had (niet de kennis van nu, maar de kennis van toen) de beste keuze hebt gemaakt.
Soms doe je ook even iets voor andere mensen. Je bent immers een sociaal wezen en soms is het gewoon de beste beslissing om je tijdelijk aan te passen. Achteraf kun je altijd zeggen dat het anders had gekund, maar daar heb je nu niets aan.
Accepteren is handiger en die sociale aanpassingen laten ook zien dat je geen psychopaat bent. Dat is dan weer het tegenovergestelde van iemand die zich minderwaardig voelt.
Hypnotherapie
De man die ik hielp, hielp ik onder andere door even een kijkje in zijn leven te nemen. Wanneer iemand in hypnose is doe je dit met regressie. Je gaat dan terug naar het moment waarop je de overtuiging hebt gekregen dat je niet jezelf mag zijn of dat je minderwaardig bent.
In het geval van deze man waren dat meerdere momenten in zijn leven en soms maak je als therapeut ook die sprongen met je cliënten, om al die momenten opnieuw te bekijken en opnieuw betekenis te geven. Soms is het geven van een andere suggestie voor hoe iemand ernaar kan kijken al voldoende en soms is het handiger wanneer de persoon de situatie visualiseert en er iets mee doet, zoals zich inleven in de mensen die erbij zijn
Wanneer iemand last heeft van een minderwaardig gevoel, kan dit je helpen om die gevoelens en blokkades op te lossen. Je voelt je dan vaak letterlijk lichter wanneer dit lukt, alsof er een last van je schouders valt.
Wil je meer weten over hypnose, zodat je jezelf of juist andere mensen kunt helpen? Kom dan eens naar de gratis online hypnose masterclass of schrijf je in voor een van onze opleidingen.
Bronnen:
[1] https://www.sciencedirect.com/science/article/abs/pii/S0148296318302169
[2] http://ccare.stanford.edu/wp-content/uploads/2014/02/An-exploration-of-shame-measures-I-the-other-as-shamer-scale.pdf
